Astma to cho­roba, w któ­rej prze­wle­kły pro­ces zapalny toczący się w dro­gach odde­cho­wych pro­wa­dzi do ich nad­mier­nej reak­tyw­no­ści. Pod­czas zaostrze­nia cho­roby oskrze­liki płucne obkur­czają się, co pro­wa­dzi do zmniej­szo­nego prze­pływu powie­trza przez płuca. Obja­wia się to wystę­po­wa­niem świ­stu pod­czas oddy­cha­nia, utratą tchu, kasz­lem i uczu­ciem ści­ska­nia w klatce pier­sio­wej. Może rów­nież docho­dzić do wzmo­żo­nej pro­duk­cji śluzu w płu­cach. Ataki astmy wystę­pują naj­czę­ściej w nocy i nad ranem.
Do astmy oskrze­lo­wej docho­dzi naj­czę­ściej na pod­łożu aler­gicz­nym, doty­czy to nawet 80% dzieci i do 50% pacjen­tów doro­słych z astmą oskrze­lową. Czę­sto astmę aler­giczna obser­wuje się w ramach tzw. mar­szu aler­gicz­nego.
Według Polish Mul­ti­cen­ter Study of Epi­de­mio­logy of Aller­gic Dise­ases w Pol­sce na astmę oskrze­lową cho­ruje ok. 8,6% dzieci i 5,4% dorosłych.

Objawy

• trud­ność w oddy­cha­niu (duszność)
• kaszel
• świst pod­czas oddychania
• ścisk i uczu­cie „drga­nia” w klatce piersiowej
• zasi­nie­nie wokół ust (przy poważ­nym niedotlenieniu)

Naj­częst­sze alergeny

• Aler­geny wziewne
• ple­śnie
• roz­to­cza
• sierść zwie­rząt futerkowych
• pyłki drzew i traw
• aler­geny owa­dów (kara­lu­chów i jad owa­dów błonkoskrzydłych)
• Inne aler­geny
• pokar­mowe (np.gluten, orzeszki ziemne)
• Inne czyn­niki powo­du­jące zaostrzenie
• Gwał­towna zmiana tem­pe­ra­tury (zimno lub ciepło)
• wysi­łek fizyczny
• infek­cje (zarówno w dol­nej, jak i w gór­nej czę­ści układu oddechowego)
• dym tyto­niowy
• spa­liny samochodowe
• aero­zole z che­mi­ka­liami (np. środki do czysz­cze­nia, lakiery do włosów)
• związki che­miczne w miej­scu pracy
• per­fumy

Dia­gno­styka

• wywiad i bada­nie lekarskie
• bada­nia oce­nia­jące funk­cję płuc (tzw. bada­nia czyn­no­ściowe płuc, przede wszyst­kim spirometria)
• ocena uczu­le­nia na aler­geny wziewne (testy prick, ocena IgE we krwi)

Lecze­nie

• uni­ka­nie aler­ge­nów i innych czyn­ni­ków wywo­łu­ją­cych zaostrzenie
• leki kon­tro­lu­jące prze­bieg cho­roby: gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy, inhi­bio­tory recep­to­rów leukotrienowych
• leki sto­so­wane doraź­nie, w cza­sie zaostrze­nia (krótko i szybko dzia­ła­jące, np. beta–mimetyki)
• lecze­nie dłu­go­ter­mi­nowe (immu­no­te­ra­pia specyficzna)

Leki sto­so­wane w lecze­niu astmy wystę­pują w postaci wziew­nej, doust­nej lub dożyl­nej.
W postę­po­wa­niu tera­peu­tycz­nym bar­dzo ważne są rów­nież edu­ka­cja pacjen­tów, samo­kon­trola cho­rych oraz regu­larne bada­nia kontrolne.

Pod­czas ataku astmy

• Zacho­waj spokój.
• Usiądź pro­sto (nie odchy­laj się do tyłu).
• Użyj prze­pi­sa­nego leku wziew­nego (dawka może być powtó­rzona po 5-10 min, jeśli potrzeba).
• Jeśli nie ma poprawy dzwoń po karetkę lub udaj się do szpitala.